ပုထုဇဥ္ ႏွင္႔ ေသာတာပန္

ပုထုဇဥ္ (၂) မ်ိဳး ။
( ၁ ) အႏၶ ပုထုဇဥ္ = ခႏၶာ ၊ အယတန ၊ ဓာတ္ ၊ သစၥာ ၊ ပဋိစၥသမုပၸါဒ္ သေဘာတရားမ်ားကို သုတမယ ဥာဏ္ျဖင္႔ပင္ မသိသူ ။
(၂) ကလ်ာဏ ပုထုဇဥ္ = ခႏၶာ ၊ အယတန ၊ ဓာတ္ ၊ သစၥာ ၊ ပဋိစၥသမုပၸါဒ္ သေဘာတရားမ်ားကို သုတမယ ဥာဏ္ျဖင္႔္ သိျပီး ၊ စိႏၱာမယ ဥာဏ္ျဖင္႔လည္း ေ၀ဖန္သံုးသပ္ ဆင္ျခင္ေတြးေခၚႏိုင္ေသာ ဥာဏ္ရွိသူ ။

ေသာတာပန္ (၂ ) မ်ိဳး ။
(၁) စူဠေသာတာပန္ = ခႏၶာ ၊ အယတန ၊ ဓာတ္ ၊ သစၥာ ၊ ပဋိစၥသမုပၸါဒ္ သေဘာတရားမ်ားကို သုတမယ ဥာဏ္ျဖင္႔္ သိျပီး ၊ စိႏၱာမယ ဥာဏ္ျဖင္႔လည္း ေ၀ဖန္သံုးသပ္ ဆင္ျခင္ေတြးေခၚႏိုင္ျပီး ျဖစ္မႈ ၊ပ်က္မႈ သေဘာတရားကို ျမင္ေသာပုဂိၢဳလ္ ။ ( ၀ိပႆနာ ရႈလို႔ ဥဒယ-ဘယ ဥာဏ္ကိုေရာက္ရင္ကို အက်ိဳးမ်ားတယ္ လို႔ ဆရာေတာ္မ်ား ေဟာၾကားၾကတာ ဒါေၾကာင္႔လည္း ျဖစ္ပါတယ္ ။ )

အဆင္႔အတန္း ။
(က) တစ္ဘ၀ ( သို႔ ) ႏွစ္ဘ၀ အပယ္ မလားပါ။
(ခ) အသိတရားအဆင္႔ ( ညာတပရိညာ )
(ဂ) အပြားအဆင္႔ ( တရားအားထုတ္မႈ၍ ဒိဌိမျပဳတ္ေသး ၊ ဒုဗၺလ ( အားနည္းေသာ ) ၀ိပႆနာ )

(၂) မဟာေသာတာပန္ = ခႏၶာ ၊ အယတန ၊ ဓာတ္ ၊ သစၥာ ၊ ပဋိစၥသမုပၸါဒ္ သေဘာတရားမ်ားကို သုတမယ ဥာဏ္ျဖင္႔္ သိျပီး ၊ စိႏၱာမယ ဥာဏ္ျဖင္႔လည္း ေ၀ဖန္သံုးသပ္ ဆင္ျခင္ေတြးေခၚရံုသာမကဘဲ ၊ ဘာ၀နာမယဥာဏ္ျဖင္႔ ၾကိမ္ဖန္မ်ားစြာ ၾကိဳးစားပြားမ်ားေနေသာေၾကာင္႔ ခႏၶာ(၅)ပါး ၊ ရုပ္နာမ္ (၂)ပါး၏ ျဖစ္ပ်က္ကို ျမင္၊ ျဖစ္ပ်က္ကို မုန္း ၊ ျဖစ္ပ်က္၏ဒုကၡာၾကီး ခ်ဳပ္ဆံုးမႈကိုပါ ျမင္ေသာ ပုဂိၢဳလ္ ။

မဟာေသာတာပန္ (၄)မ်ိဳး ။
(က) သတၱကၡတၱဳပရ ေသာတာပန္ = (၇) ၾကိမ္ ပဋိသေႏၶ ေနျပီး နိဗၺာန္၀င္သူ
(ခ) ေကာလံေကာလေသာတာပန္ = လူနတ္ဘ၀ ႏွင္႔ ၂ ဘ၀ေျမာက္မွ ၊ ၆ ဘ၀ေျမာက္အထိသာ ေနျပီးနိဗၺာန္၀င္သူ (၂၊၃၊၄၊၅၊၆ ၾကိမ္ ပဋိသေႏၶ ေနျပီး နိဗၺာန္၀င္သူ )
(ဂ) ဧကဗီဇီ ေသာတာပန္ = လူနတ္ဘ၀ ႏွင္႔ ၁ ၾကိမ္ သာေနျပီး နိဗၺာန္၀င္သူ
(ဃ) ဘံုစဥ္စံ ေသာတာပန္ = သုဒၶါ၀ါသ ျဗဟၼဘံုကိုခ်န္ျပီး က်န္သုဂတိဘံုမ်ား တြင္ တစ္ဘ၀ျပီး ျမင္႔ကာ ျမင္႔ကာ ဘံုစဥ္စံျပီး နိဗၺာန္၀င္သူ ( ၀ိသာခါ ၊ သိၾကားမင္း ၊ အနာတပိဏ္- မိုးကုတ္တရားမွဥပမာ )

ေသာတာပန္နဲ႔ ပုထုဇဥ္ ကြာျခားခ်က္ကေတာ႔ အေပၚက ေရးထားတာေတြပါပဲ ။
(၁) ပုထုဇဥ္ သည္ ေလာဘ၊ေဒါသ၊ေမာဟ ၊ ကိေလသာ နဲ႔ ဆံုရင္ ျဖစ္ေၾကာရွည္တယ္ ။ ေသာတာပန္ သည္ ျဖစ္ေၾကာတိုတယ္ ။ ကိေလာသာထတိုင္း သတိနဲ႔ သိတယ္ ။
(၂) ပုထုဇဥ္ သည္ ကိေလသာ နဲ႔ ဆံုရင္ ကိေလသာကို အလိုလိုက္တယ္။ အခြင္႔အေရးေပးတယ္။ ေသာတာပန္ က ျငိမ္းေအးေအာင္ ခ်က္ခ်င္းၾကိဳးစားတယ္။
(၃) ပုထုဇဥ္ သည္ အေဟာေျပာေကာင္းသူနဲ႔ေတြ႔ရင္ အားလံုးေျပာင္းလဲေတြေ၀တယ္။ သစၥာတရားအေပၚမွာ ခိုင္မာေသာ ယံုၾကည္မႈ မရွိဘူး။ ေသာတာပန္ က ထြက္ေျမာက္ရာလမ္းသည္ မဂၢ (၈)ျဖာ ဗုဒၶသာသနာ မွာပဲရွိေၾကာင္း အၾကြင္းမဲ႔ ယံုတယ္။
..........စသည္ ျဖင္႔ ( ၇)ခ်က္ပါပဲ ။

ေသာတာပန္ျဖစ္ရန္ အဂၤါ (၄) ပါး

ေသာတာပန္ျဖစ္ခ်င္ရင္ အဂၤါေလးခ်က္ႏွင္႔ ညီညြတ္ေအာင္ ေနထိုင္ရမယ္၊ က်င္႔သံုးရမယ္လို႕ ျမတ္စြာဘုရားကုိယ္တိုင္ ေဟာထားတာရွိသားပဲ။ အဂၤုတၱိဳရ္ပါဠိေတာ္မွာ ပါတယ္။

(၁) သပၸဳရိသသံေသေ၀ါ (သူေတာ္ေကာင္းႏွင္႔ေပါင္း။)
(၂) သဒၶမၼႆ၀နံ (သစၥာတရားမ်ိဳးကို ေရြး၍နာ။)
(၃) ေယာနိေသာ မနသိကာေရာ (မွန္မွန္ကန္ကန္ ၾကံဆ၊ ဆင္ျခင္ႏွလံုးသြင္း။)
(၄) ဓမၼာႏုဓမၶပဋိပတၱိ (ရႏိုင္ေလာက္ေအာင္ဇဲြ သန္သန္ျဖင္႔ အားထုတ္။)

(မိုးကုတ္ဆရာေတာ္ဘုရားႀကီး၏ တစ္ဘ၀သာသနာ)
တရားထူးျဖင္႔ ခ်မ္းသာၾကပါေစ ။